جوجه کشی چیست؟

جوجه کشی چیست ؟ در اصطلاح ، جوجه کشی به مجموعه عملیاتی گفته می شود که در طی آن تخم نطفه دار به جوجه یک روزه تبدیل می شود. بنابراین مهمترین وسایل مورد نیاز برای جوجه کشی، داشتن تخم نطفه دار سالم و مناسب به همراه دستگاه جوجه کشی می باشد. در کنار این دو مورد، شرایط اقلیمی و همچنین تجربه و دانش نیز در امر جوجه کشی بسیار مهم می باشد. منظور از کارخانه جوجه کشی چیست ؟ جوجه کشی چیست؟ کارخانه های جوجه کشی مراکزی بزرگ و یا کوچک هستند که مواد اولیه آنها تخم مرغ نطفه دار میباشد این تخم مرغ های نطفه دار عمدتا از مزارع مادر تهیه می شوند. در مزارع یا فارم های مادر مرغ ها و خروس ها در کنار یکدیگر و به نسبت مناسب نگهداری می شوند تا تخم مرغ ها یا تخم های تولید شده دارای نطفه باشند. بنابراین برای تولید جوجه یک روزه ، تخم مرغ باید لقاح یافته باشد یعنی مرغ و خروس در کنار یکدیگر نگهداری شوند. یک کارخانه جوجه کشی از چه بخش هایی ساخته شده است؟ این کارخانه به ترتیب از بخش های زیر ساخته می شود : سکوی تخم های نطفه دار سالن دریافت و ضد عفونی تخم ها اتاق یا سالن درجه بندی تخم ها سالن ستری که دستگاه ستر در آنجا نصب شده است سالن هچری که دستگاه های هچری یا تفریخ در آنجا نصب شده است اتاق درجه بندی جوجه های یک روزه سکوی بارگیری جوجه ها سالن شستشوی تجهیزات که بهتر است به سالن هچری راه داشته باشد. آیا محل زمین یا محل احداث کارخانه جوجه کشی بر بازده کار تاثیر گذار خواهد بود ؟ جوجه کشی چیست؟ جواب این سوال مثبت است. کارحانه جوجه کشی تا جایی که ممکن است باید از سایر مزارع دامپروری و مرغداری فاصله داشته باشد. همچنین به راحتی به جاده های اصلی بتواند مرتبط شود. نزدیک بودن به راه آهن و یا فرودگاه نیز می تواند یک مزیت باشد. چراکه به راحتی میتوان از هواپیما برای نقل و انتقال جوجه ها و تخم مرغ های نطفه دار استفاده کرد. ارتفاع زمین مورد نیاز برای ساخت کارخانه جوجه کشی نباید از سطح دریا خیلی زیاد باشد و حداکثر ۹۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع داشته باشد. چراکه در مناطق مرتفع فشار هوا کم است و میزان اکسیژن هوا کاهش می یابد. حداقل مقدار اکسیژن هوا ۲۱ درصد می باشد . برای اطمینان از وجود اکسیژن کافی بهتر است در ساعات مختلف روز و برای چند روز متوالی و حتی در فصول مختلف میزان اکسیژن محل احداث کارخانه اندازه گیری شود. مقدار آب مصرفی یک کارخانه جوجه کشی چقدر است؟ وجود آب و برق و ژنراتور اضطراری برای کارخانه جوجه کشی از ملزومات حیاتی می باشد. میزان مصرف آب روزانه یک مرکز جوجه کشی به ظرفیت ۵۰ هزار قطعه تخم مرغ ، روزانه ۱۵۰۰ لیتر آب می باشد (تقریبا برای هر عدد تخم مرغ ۳۰ سی سی آب مصرف می شود) . از سوی دیگر باید تمهیدات لازم برای زمان قطعی آب (مخازن ذخیره آب) اندیشیده شود. منظور از هچر و ستر چیست ؟ همان طور که میدانیم دستگاه جوجه کشی شرایط لازم برای رشد جنین در درون تخم مرغ نطفه دار را فراهم می کند. طول دوره جوجه کشی با توجه به نیازهای جنین به دو قسمت دوران ستری و هچری تقسیم می شود. نیازهای جنین در این دو دوره با همدیگر فرق می کند و به همین دلیل در مراکز بزرگ جوجه کشی دو نوع دستگاه ستری و هچری داریم. . تخم مرغ ها ی نطفه دار قسمت عمده دوران جنینی خود را در درون دستگاه ستری و بر روی شان های مخصوص می گذرانند . در این دستگاه با توجه به نوع تخم انکوبه شده در دستگاه ، تخم ها در فواصل زمانی مناسب حرکت داده می شوند تا از چسبیدن زرده به پوسته جلوگیری شود. پس از اتمام دوارن ستری، تخم مرغ های نطفه دار که در آنها جنین رشد کرده است به دستگاه هچری منتقل می شود. در این دستگاه حرکات دستگاه متوقف می شود و تخم مرغ ها از درون شان های مخصوص خارج شده و به درون سینی یا سبد های مخصوصی منتقل می شوند تا جوجه ها به هنگام متولد شدن یا تفریخ شدن در درون سبدها قرار بگیرند. بنابراین دوره جوجه کشی دو بخش هچری و ستری تقسیم می شود. طول دوره جوجه کشی و طول زمان هچر و ستری در گونه های مختلف پرندگان نتفاوت می باشد. سالنی که در آن دستگاه ستری قرار می گیرد باید دارای چه مشخصاتی باشد؟ فضای سالن ستری به نوع و همچنین تعداد دستگاه های مورد استفاده بستگی دارد اما باید حداقل ۲٫۵ تا ۳ متر فضای خالی در مقابل دستگاه ها در نظر گرفته شود تا حمل گاری های حاوی تخم مرغ برای خواباندن در دستگاه ها به سهولت انجام شود. همچنین نصب ابزارهای سرمایشی و گرمایشی و دستگاه های رطوبت ساز برای تامین دمای ۲۴ درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی ۵۰ تا ۶۰ درصد در سالن ستر الزامی می باشد. سالن هچر باید دارای چه مشخصاتی باشد ؟ مساحت این سالن بستگی به تعداد دستگاه های هچری به کار گرفته شده دارد . در این مورد نیز باید حداقل ۲٫۵ تا ۳ متر فضای آزاد در مقابل دستگاه ها در نظر گرفته شود تا حمل گاری ها به سهولت انجام شود. در سالن هچری دستگاه هچری قرار داده می شود. در این دستگاه تخم مرغ های دارای جنین اخرین ساعات دوران جننی خود را سپری می کنند و در این دستگاه ها سر از تخم بیرون می آورند. با توجه به اینکه دوره نگهداری تخم ها در سالن هچری بسیار کوتاه تر از سالن ستری می باشد در نتیجه تعداد دستگاه هچری می تواند کمتر از تعداد یا ظرفیت دستگاه ستری باشد. معمولا ظرفیت دستگاه هچری را ۱۵ تا ۲۰ درصد کل ظرفیت دستگاه های ستر در نظر می گیرند. از سوی دیگر دمای مناسب برای سالن هچری ۲۴ درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی آن ۵۰ تا ۶۰ درصد می باشد. تخم مرغ نطفه داری که در دستگاه جوجه کشی قرار میگیرد ساختار پیچیده ای دارد. این ساختار پیچیده موجود در تخم مرغ نطفه دار شرایط فیزیکی و تغذیه ای مناسب برای رشد جنین و تولد جوجه یک روزه را فراهم میکند. در واقع زرده موجود در تخم مرغ نطفه دار که گاها اووسیت نیز نامیده می شود، سلول بزرگی است که در یک تخم مرغ معمولی در حدود ۱۷ تا ۲۰ گرم وزن دارد. حال بهتر است ببینیم که زرده تخم مرغ نطفه دار از چه موادی ساخته شده است؟ ۵۱ تا ۵۲ درصد از زرده تخم مرغ را آب تشکیل میدهد و این در حالی است که ۱۶ تا ۱۷ درصد از زرده تخم مرغ نطفه دار را را پروتیین تشکیل داده و ۳۱ تا ۳۳ درصد آن را نیز چربی ها به خود اختصاص می دهند. در یک تخم مرغ نطفه دار که دارای سایز متوسطی می باشد، انتظار داریم که ۵٫۵ تا ۶ گرم چربی وجود داشته باشد که این چربی ها به صورت لیپوپروتیین در زرده یافت می شوند. از سوی دیگر ۶۵ درصد از چربی های موجود در تخم مرغ به صورت تری گلیسرید می باشد و این در حالی است که فسفولیپیدها ۲۸ درصد از کل چربی های یک تخم مرغ نطفه دار را به خود اختصاص میدهند نکته جالب این است که در طول ۲۱ روز انکوباسیون، نزدیک به ۸۸ درصد از تری گلیسیریدها و در حدود ۹۵ درصد از فسفولیپیدها توسط جنین مورد استفاده قرار می گیرد. جنین موجود در تخم مرغ نطفه دار از کربوهیدرات ها، پروتیین . چربی ها به عنوان منابع انرژی استفاده می کند. نکته جالب توجه این است که تا روز چهارم جوجه کشی ، کربوهیدرات ها به عنوان منبع اصلی انرژی مورد استفاده برای جنین می باشد و از روز ۵ به بعد پروتیین ها به عنوان منبع انرژی مورد استفاده قرار می گیرند و این در حالی است که از هفته دوم انکوباسیون چربی ها به عنوان منبع اصلی انرژی مورد استفاده جینین قرار می گیرند (در برخی از منابع اشاره شده است که از روز ۹ ام انکوباسیون تا پایان دوره جوجه کشی چربی ها به عنوان منبع انرژی مورد استفاده جنین قرار می گیرند.) البته ذکر این نکته مهم است که جنین از تری گلیسریدهای موجود در تخم مرغ نطفه دار به عنوان منبع انرژی استفاده کرده و این در حالی است که از فسفولیپدهای موجود در زرده به عنوان پیش ساز غشاهای سلولی استفاده میکند. فسفولیپیدهای موجود در تخم مرغ به صورت اسیدهای چرب بلند زنجیر ( بیشتر از ۲۰ کربن) غیر اشباع یا همان PUFA همچون اسید آراشیدونیک و دکوزا هگزا انوئیک اسید ذخیره می شوند. بنابراین باید گفت که چربی ها، کربوهیدرات ها ، اسیدهای آمینه و آنتی اکسیدان های موجود در تخم مرغ بنطفه دار به عنوان اولین وعده غذایی جنین عمل میکنند و هرگونه کمبود آنها میتواند تاثیر منفی بر روی رشد، سلامتی و سیستم ایمنی جوجه های تفریخ شده داشته باشد