روند رشد جنین قبل از خروج از تخم جوجه ریزی
برای روند رشد جنین قبل از خروج از تخم می توان گفت که قبل از انکوباسیون تخم مرغ تمامی عوامل لازم را برای رشد و نمو جنین مهیا می کند به غیر از اکسیژن که از طریق منافذ پوست تخم مرغ وارد می شود. با قرار دادن تخم مرغ های بارور در شرایط انکوباسیون، تحولات جنینی آغاز و پس از حدود ۳ هفته با خارج شدن جوجه ها از تخم، این تحولات تکمیل می شوند. اگر چه قبل از انکوباسیون، بلاستودرم رشد اولیه خود را آغاز کرده و به ۶۰۰۰۰ سلول تقسیم شده است. اما با شروع انکوباسیون قطر آن فقط در حدود ۳ میلی متر است و نسبت به حجم کل تخم مرغ بخش کوچکی را در بر می گیرد.در این مرحله مقدار زیادی مواد مغذی توسط زرده، سفیده و پوسته برای حمایت و رشد بعدی در دسترس جنین قرار می گیرد. به طور متوسط هر تخم مرغ از ۵/۵۸ درصد سفیده، ۳۱ درصد زرده و ۵/۱۰ درصد پوسته تشکیل شده است. این نسبت ها ثابت نبوده، بلکه بسته به سن مرغ و زمینه ژنتیکی قابل تغییر می باشد. در ادامه برای آشنایی با روند رشد جنین قبل از خروج از تخم نکاتی کاملی را بیان می کنیم.
ترکیب جوجه و تخم مرغ
وزن تخم مرغ با افزایش سن مرغ زیاد شده، این امر سبب افزایش نسبت زرده به سفیده می گردد، اما در یک سن مشخص، افزایش وزن تخم مرغ نتیجه متفاوتی در بر دارد، به طوری که نسبت زرده به سفیده کاهش می یابد. تفاوت های ژنتیکی در مرغ ها می تواند در نسبت بین زرده، سفیده و پوسته تغییراتی ایجاد کند. آب بیشترین درصد محتويات تخم مرغ را تشکیل می دهد.
سفیده حاوی بیشترین میزان ۸/۸۸ درصد، زرده ۵/۴۷ درصد و بالاخره پوسته کمتر از ۱ درصد میزان آب را شامل می شود. بیشترین پروتئین تخم مرغ در سفیده قرار گرفته است، در حالی که چربی ها تقریباً به طور کامل در زرده یافت می¬شوند. حداکثر میزان کربنات کلسیم در پوسته یافت می شود. سفیده شامل چندین نوع پروتئین است که بیش از ۹۰ درصد ماده خشک آن را تشکیل می دهد. این پروتئین¬ها شامل پروتئین¬های ساده (۵۴ درصد اووآلبومین و ۱۲ درصد اووترانسفرین) و گلیکوپروتئین (۱۱ درصد اووموکویید و ۵/۱ درصد اووموسین) هستند، همچنین اووگلوبولین و لیزوزیم که در ساختمان خود هیدرات کربن نیز دارند، به ترتیب ۸ و ۵/۳ درصد باقیمانده را تشکیل می دهد.
ماده خشک زرده در نگاه ابتدایی شامل پروتئین و چربی به نسبت ۲ به ۱ می باشد، و عمده ماده خشک شامل یک لیپوپروتئین یا چگالی بسیار کم است که باعث آبکی شدن زرده می شود. این لیپوپروتئین به طور عمده در کبد تولید شده و مقدار کمی از آن منشاء روده ای دارد.
فسفويتين دومین لیپوپروتئین اصلی زرده است که در حدود ۱۱ درصد وزنش را فسفر تشکیل می¬دهد.
چربی های زرده شامل ۵/۷۲ درصد تری گلیسیرید و همچنین ۴/۲۴ درصد فسفولپید و ۹/۳ درصد کلسترول می باشد. اکسیداسیون این اسیدهای چرب، منبع بزرگی برای تأمین انرژی مورد نیاز جنین محسوب می¬گردد، اما اغلب فسفولیپید به خصوص لیستین ممکن است در طول رشد و تکامل جنین بدون تغییر عمده ای به غشای جنین متصل شوند.
تخم مرغ حاوی مقدار بسیار کمی هیدرات کربن آزاد است. هیدرات کربن در سفیده و زرده به ترتیب ۵/۰ و ۲/۰ درصد است، که گلوکز ۹۸ درصد این مقادیر را تشکیل می دهد. کل هیدرات کربن زرده و سفیده حدود ۱ درصد کل وزن تخم مرغ را شامل می شود.
ترکیبات شیمیایی تخم مرغ بر حسب سن مرغ و منبع ژنتیکی به میزان محدودی تغییر می کند. میزان پروتئین و رطوبت تخم مرغ با بالا رفتن سن مرغ زیاد می شود، در حالی که در نژادهای مختلف، مقدار این ترکیب متفاوت است. با این حال این تغییرات در زرده و سفیده به یک اندازه نیست.
با افزایش سن مرغ ها محتویات پروتئین زرده افزایش یافته، مقدار پروتئین در سفیده کمتر می شود. محتویات چربی زرده نیز با افزایش سن گله مادر گوشتی زیاد می شود. بروز تغییر در مقدار سفیده تخم مرغ نسبت به زرده، تأثیر بیشتری بر روی رشد و نمو جنین دارد.
در تحقیقی، تخلیه ۲۰ درصد از زرده تخم مرغ بارور قبل از انکوباسیون، هیچ تأثیری بر میزان متابولیسم جنین و اندازه جوجه پس از تفریخ نداشته، فقط حجم کیسه زرده را کاهش داد. اگر چه کاهش زرده تخم مرغ تغییری در وزن بدن جنین نمی دهد، اما به علت کاهش در ذخیره کیسه زرده ممکن است بازدهی پس از تفریخ کاهش یابد. اما برداشتن بخشی از سفیده، باعث کاهش وزن بدن و کاهش وزن زرده می شود، زیرا سفیده در تخم مرغ مقدار قابل توجهی آب و پروتئین فراهم کرده، کاهش مقدار آن باعث کاهش مواد ضروری برای رشد جنین می شود.
افزایش وزن تخم مرغ که در مرغ های مادر رخ می دهد با تغییرات مختصری در نسبت زرده به سفیده و همچنین با تغییرات در ماده خشک زرده و سفیده همراه می باشد.
در مطالعه ای با تجزیه تعدادی جوجه و تخم مرغ حاصل از گله هایی که در هر دو سن ابتدا و انتهای تولید بودند، ترکیبات هر یک را محاسبه کردند. ترکیب مشابهی از اسیدهای آمینه در جوجه ها و تخم مرغ های حاصل از گله های مادر در سن ۲۶ و ۲۷ هفتگی مشاهده شد و همچنین یکنواختی مواد معدنی نیز قابل توجه بود. تنها مورد استثنا، غلظت فسفر در کیسه زرده در جوجه های حاصل از گله های مادر در سن ۲۷ هفتگی بود که بسیار کمتر از جوجه های حاصل از گله های مادر در سن ۶۲ هفتگی تعین شد، در حالی که اختلاف کمی در فسفر لاشه های مربوط مشاهده شد. بنابراین چنین نتیجه گیری شد که غلظت فسفر در ابتدا و انتهای تولید در زرده تخم مرغ ها، پیش از تفریخ مشابه نیست و این مطلب حاکی از آن است که مقدار فسفر جیره اول تولید باید بیشتر باشد زیرا فسفر یک ماده مغذی محدود شده می باشد.
