آریا-منتخب(1)
در این مقاله آموزشی به مباحث زیر خواهیم پرداخت:

سیستم ایمنی در تغذیه طیور

تغذیه و متابولیسم
اسیدهای آمینه ضروری در پرندگان بیشتر از میزان آنها در پستانداران است. اسیدهای آمینه گلایسین و گلوتامیک به ۱۰ اسید آمینه ضروری پستانداران اضافه می شود. معمولاً اسیدهای آمینه سیستئین، تیروزین و پرولین به میزان زیادتری در پرندگان مسن تر سنتز می شوند. در پرندگان هضم و جذب مولکولهای کوچک کربوهیدراتی مثل نشاسته و کوچکتر از آن به راحتی صورت می گیرد. هضم فیبر خانم اساساً در سکوم صورت می گیرد.
۱۰ – ۴۰ درصد سلولز، لیگنین و قندهای پنچ کربنه از غلات جذب می شوند. همچنین موادی که در علوفه ذرت وجود دارد بطور کامل غیر قابل جذب جهت پرندگان هستند. مقادیر متوسطی از چربی ها به خوبی جذب می شوند.
ایمنی تغذیه
بیماری¬های عفونی با اثر در هضم و متابولیسم مواد غذایی مقدار تولید حیوانات را تحت تأثیر قرار داده و سلامت و رفاه دام را کاهش می دهد. تقویت سیستم ایمنی اختصاصی از طریق واکسیناسیون دام ها در مورد تعداد کمی از عوامل بیماری زا روش مفیدی است، ولی استفاده از واکسن ها هم هزینه بر بوده و هم عملکرد حیوانات را کاهش می دهد. واکسیناسیون در مورد اکثر عوامل بیماری زا که کمتر شایع هستند و تلفات اندکی در گله ایجاد می کنند، روش معمولی نیست، ولی این عوامل بیماریزا می توانند عملکرد حیوانات را کاهش دهند. بنابراین بهتر است که در پرورش حیوانات برای حذف اکثر عوامل بیماریزا عمدتاً به سیستم ایمنی خود حیوان اتکا کرد. اخیراً توجه زیادی به کاربرد برخی از مواد مغذی برای تغییر عملکرد سیستم ایمنی و بهبود آن گردیده است.
در حالت کلی کاربرد مواد مغذی برای چنین اهدافی ایمنی تغذیه ای نامیده می شود. ایمنی تغذیه ای به بررسی تغییرات عملکرد سیستم ایمنی و پیامدهای آن بر عملکرد حيوان بیمار با استفاده از برخی از مواد مغذی می پردازد، که در مقادیر بیشتر از مقدار نیاز غذایی در جیره استفاده شود.

سیستم ایمنی
دستگاه ایمنی پرندگان شامل؛ دو اندام اولیه بورس فابریسیوس و تیموس و اندام های ثانویه لنفاوی از قبیل طحال، مغز استخوان و ساختمان¬های لنفاوی شامل غده هاردرین، لوزه های روده کور، پلاکت¬های پایر و شبکه مکل می باشد. اندام های اولیه لنفاوی در واقع دو ناحیه اولیه آناتومیک برای تقسیم و تمایز سلول های لنفوسیت T ,B می باشند. لنفوسیت¬های B از بورس فابریسیوس ترشح می شوند و عمل اصلی آنها ترشح پادتن¬ها می باشد. این یاخته ها که به عنوان پلاسموسیت شناخته میشوند مسئول ایمنی هومورال می¬باشند.
لنفوسیت¬های T از تیموس ترشح می شوند و مسئول واکنش های ایمنی سلولی و به طور کلی تنظیم واکنش¬های دستگاه ایمنی هستند. این سلول¬ها همچنین پادگن¬هایی را که قبلاً موجب تحریک دستگاه ایمنی شده¬اند، به خاطر می آورند.
به طور کلی این دو یاخته واکنش های ایمنی ثانویه را در برابر پادگن¬هایی که برای این اندام ها بیگانه محسوب می شدند، پدید می آورند.
اندام های ثانویه لنفاوی مراکزی را برای تجمع لنفوسیت ها فراهم می سازند و همچنین برای سایر سلول های ایمنی از قبیل گرانولوسیت¬ها، مونوسیت¬ها و یاخته های کشنده طبیعی که در مغز استخوان تولید می شوند، محلی برای تمایز محسوب می گردند.
گرانولوسیت¬ها و ماکروفاژها و یاخته های کشنده و کشنده طبیعی از جمله عوامل ایمنی هستند که به طور غیر اختصاصی به وسیله فاگوسیتوزها در واکنش های ایمنی شرکت می نمایند، و نیز باید اشاره شود که ماکروفاژها عمل معرفی پادگن¬های عوامل بیماری زا را به لنفوسیت¬ها بر عهده دارند.
پادتن ها و ایمنوگلوبولین ها
پادتن ها و ایمنوگلوبولین¬ها مولکول های پروتئینی هستند که به وسيله بدن در اثر تحریک ناشی از پادگن¬ها توسط سلول های B که به پلاسموسیت¬ها مبدل شده اند، تولید می گردند. ویژگی اصلی پادتن¬ها توانایی آنها چه در محیط طبیعی درون بدن و چه در آزمایشگاه عبارت است از: واکنش اختصاصی در برابر پادگن¬هایی که موجب تحریک بدن در تولید آنها شده اند.
در پرندگان سه نوع اصلی ایمنوگلوبولین شناسایی شده است، که عبارتنداز :
IgG که ایمنوگلوبولین اصلی سرم است و نقش اصلی را در واکنشهای هومورال پرندگان بازی می کند. در طيور IgG حدود ۷۵٪ ایمنوگلوبولین های موجود در سرم را تشکیل می دهد. IgM که در تحریکات ایجاد شده توسط پادگن¬های مختلف، پیش از دیگر ایمنوگلوبولین¬ها تولید می گردند. به طوری که IgM حدود ۳-۲ روز پس از ورود پادگن به بدن و IgG حدود ۱۵- ۵ روز پس از ورود پادگن تولید می¬شود.
IgA که به عنوان پادتن های ترشحی شناخته شده اند و مسئول واکنش های ایمنی در ترشحات و مایعات بیولوژیکی می باشند. این دسته از ایمنوگلوبولین¬ها به مقادیر زیادی در صفرا و مجاری تنفسی وجود دارند.
پادتن ها
بدن طیور جهت دفع عناصر بیگانه اقدام به تولید مواد شیمیایی در مقابل آنها می کند تا آنها را غیر فعال نماید. این عوامل شیمیایی را پادتن می نامند. پادتن هر عامل بیگانه اختصاص به همان عامل دارد. به هنگام بروز یک بیماری تولید پادتن به حداکثر خود می رسد، سپس تقلیل یافته و سرانجام به صفر می رسد. میزان این کاهش و طول عمر ایمنیت کافی نیز خود به نوع پادتن بستگی دارد، و نوع پادتن بر اساس نوع بیماری متغیر می باشد. سنجش میزان پادتن موجود در بدن پرنده به وسيله محاسبه تیتر ایمنی به سهولت قابل انجام می¬باشد.
به طور کلی تیتر عبارت است از: تعیین عیار یک محلول و در مورد خاص به سنجش کمی میزان پادتن موجود در سرم اطلاق شده و به صورت کسر بالاترین رقتی که واکنش های سرمی خاص را نشان می¬دهد بیان می¬گردد. تیتر بیان کننده مقدار مقاومت است. به دنبال بروز یک بیماری هنگامی که مقدار پادتن در سرم به تدریج کم می شود، معمولاً پرنده به تدریج قدرت مقاومت در مقابل هجوم بعدی بیماری را از دست می¬دهد.

*
*

پانزده + بیست =